Με το παρόν Δελτίο Τύπου, η Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας θα ήθελε να εκφράσει τις απόψεις της σχετικά με το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο “Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας” το οποίο και μπορεί να βρεθεί στον αμέσως παρακάτω σύνδεσμο:https://www.opengov.gr/ypes/?p=5597.

 

Θα θέλαμε, αρχίζοντας, να σημειώσουμε ότι η Colour Youth χαιρετίζει το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου. Το Σωματείο μας, ως ΛΟΑΤΚΙ+ και συνεπώς φεμινιστική οργάνωση, επικροτεί και υποστηρίζει κάθε δράση που κινείται προς την κατεύθυνση της ισότητας των φύλων. Σε ορισμένα σημεία του, ωστόσο, το σχέδιο νόμου χρήζει βελτιώσεων ώστε να ανταποκρίνεται στη σύγχρονη αντίληψη που γίνεται αποδεκτή για το φύλο και να προστατεύει τις γυναίκες με πιο σφαιρικό τρόπο. Με το κείμενο αυτό θα επικεντρωθούμε στις αλλαγές που θεωρούμε σημαντικές να γίνουν ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ γυναικών και των ατόμων εκτός του έμφυλου διπόλου (non-binary):

Α) Αναχρονιστική επαναφορά του όρου “γενετήσιος προσανατολισμός”
Ως ΛΟΑΤΚΙ+ οργάνωση δε θα μπορούσαμε παρά να παρατηρήσουμε με έκπληξη την αναχρονιστική επαναφορά του όρου “γενετήσιος προσανατολισμός” που η παρούσα κυβέρνηση, μετά από πολυετή προσπάθεια του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, έχει απαλείψει σε σειρά νόμων, συμπεριλαμβανομένου και του Ποινικού Κώδικα. Η δε παράλληλη χρήση του όρου “γενετήσιος προσανατολισμός” με αυτόν του “σεξουαλικού προσανατολισμού”, και μάλιστα με διαζευκτικό σύνδεσμο, μπερδεύει καθώς μέχρι σήμερα οι δύο όροι ταυτίζονταν σε νομικό επίπεδο.
Αιτούμαστε την διαγραφή του όρου “γενετήσιος προσανατολισμός” από το Άρθρο 3.

Β) Αποσαφήνιση ότι η έννοια του φύλου συμπεριλαμβάνει την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου και συμπερίληψη των φύλων πέρα του διπόλου
Το νομοσχέδιο, αναφέρει την έννοια του φύλου σε πολλά σημεία για να επεξηγήσει τις διατάξεις που εντάσσει. Θα θέλαμε να γίνει σαφές ότι ο όρος ‘‘φύλο’’ συμπεριλαμβάνει τις έννοιες της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, όπως αυτές ορίζονται στο Άρθρο 2 του Ν. 4491/2017. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου, όπως και άλλωστε συνηθίζεται στην ελληνική έννομη τάξη, αγνοεί πλήρως την ύπαρξη ανθρώπων που δεν ταυτίζονται ούτε με το ανδρικό, ούτε με το γυναικείο φύλο. Αυτό, όμως, αποκτά άλλη σημασία όταν μιλάμε για ένα νόμο που ευαγγελίζεται την ουσιαστική ισότητα των φύλων. Άλλωστε, τα άτομα αυτά βιώνουν το σεξισμό και την πατριαρχία σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Η παραπομπή, συνεπώς, στους ορισμούς του Άρθρου 2 του Ν. 4491/2017, θα εξασφαλίσει ότι οι διατάξεις του παρόντος θα είναι εφαρμόσιμες σε όλο το εύρος των τρανς ατόμων (συμπεριλαμβανομένων και των non-binary).

Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε στο Άρθρο 3 (Ορισμοί) να γίνει παραπομπή στην παραπάνω διάταξη. Δηλαδή να προστεθεί η παράγραφος:
“Φύλο: Όπου αναφέρεται ο όρος ‘‘φύλο’’ στο παρόν,  συμπεριλαμβάνονται και οι έννοιες της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, όπως αυτές ορίζονται στο Άρθρο 2 του Ν. 4491/2017”.

Γ) Συμπερίληψη της έννοιας των χαρακτηριστικών φύλου στους ορισμούς του νομοσχεδίου
Στο Άρθρο 3 του σχεδίου νόμου, παράγραφοι 2 και 7, δεν γίνεται καμία αναφορά στα χαρακτηριστικά του φύλου ως επιπρόσθετο χαρακτηριστικό διάκρισης. Τα χαρακτηριστικά του φύλου είναι έννοια που ορίζει τα intersex άτομα, και η οποία από το 2015 και μετά έχει ενταχθεί στην έννομη τάξη μας, συμπεριλαμβανομένου και του Ποινικού Κώδικα.
Αιτούμαστε τη συμπερίληψη του όρου “χαρακτηριστικά φύλου” στις παραγράφους 2 και 7 του Άρθρου 3.

Δ) Απουσία σημαντικών παρεμβάσεων για την ουσιαστική ισότητα των φύλων, συμπεριλαμβανομένων των τρανς και intersex ατόμων.
Παρά τα θετικά μέτρα που εισάγονται ή επεκτείνονται από το σχέδιο νόμου, θεωρούμε σημαντικό να ενσωματωθούν και οι παρακάτω διατάξεις και τροποποιήσεις στην υφιστάμενη νομοθεσία ώστε να μιλάμε για μια σφαιρική προστασία:

  • Προσθήκη στους νόμους 3896/2010 («Εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης») και 3769/2009 («Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών») που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της έμφυλης άνισης μεταχείρισης στον χώρο της εργασίας και την παροχή αγαθών – υπηρεσιών, των στοιχείων της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου.
  • Επέκταση του νόμου περί της αρχής ίσης μεταχείρισης 4443/2016 ώστε να προστατεύει στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της ασφάλισης και της στέγασης τα άτομα που υφίστανται διακρίσεις με βάση την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου.
  • Προσθήκη παραγράφου στο Άρθρο 14 του παρόντος που θα εξασφαλίζει ότι όλα τα άτομα θα έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και προληπτικές εξετάσεις ανεξαρτήτως του φύλου τους, ειδικά στις περιπτώσεις ατόμων που έχουν προχωρήσει σε διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου τους. Ως παράδειγμα παραθέτουμε τις γυναικολογικές εξετάσεις, οι οποίες και δεν μπορούν να καταχωρηθούν στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης σε άντρες, παρότι πολλοί άντρες που έχουν προχωρήσει σε διόρθωση του καταχωρισμένου τους φύλου τις έχουν ανάγκη.

    Συγκεκριμένα προτείνουμε την εισαγωγή των παρακάτω παραγράφων στο Άρθρο 14:

    “α) Εξασφαλίζεται η πρόσβαση κάθε ατόμου, ανεξαρτήτως φύλου, στις απαραίτητες για εκείνο ιατρικές εξετάσεις και υπηρεσίες υγείας. Το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδίδουν εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα ορίζει τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα πληροφοριακά συστήματα του κράτους, όπως ενδεικτικά το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, και επιλαμβάνονται κάθε άλλης θετικής ενέργειας ώστε να αρθεί κάθε εμπόδιο στην άσκηση του δικαιώματος που περιγράφεται σε αυτό το εδάφιο.

    β) Στο Άρθρο 5 του Ν. 4491/2017 προστίθεται η παρακάτω παράγραφος:
    “Ενδεχόμενη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου δε θα επηρεάζει την πρόσβαση του προσώπου σε καλυπτόμενες από το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) υπηρεσίες υγείας σχετιζόμενες με το φύλο και τα χαρακτηριστικά του φύλου, συμπεριλαμβανομένων και των προληπτικών εξετάσεων.”
  • Προσθήκη παραγράφου στο Άρθρο 14 η οποία και θα απαγορεύει τις λεγόμενες επεμβάσεις ‘‘κανονικοποίησης’’ σε intersex βρέφη όπου αυτό δεν κρίνεται ιατρικά απαραίτητο. Αιτούμαστε κάθε τέτοια επέμβαση να εγκρίνεται από ιατρική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχει και νομικός ειδικευμένη/ος σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ε) Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων
Ως Σωματείο, αναγνωρίζουμε το σημαίνοντα ρόλο της ΓΓΙΦ για την επίτευξη της ισότητας των φύλων. Δυστυχώς, όμως, έχουμε διαπιστώσει πως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ της ΓΓΙΦ και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας έχει οδηγήσει τη ΓΓΙΦ και τις δομές που λειτουργούν υπό την εποπτεία της σε μία αρκετά πιο περιορισμένη και στερεοτυπική αντίληψη για το φύλο, ιδίως σχετικά με τις έννοιες της ταυτότητας και των χαρακτηριστικών φύλου. Θεωρούμε σημαντικό να υπάρξει διάλογος μεταξύ της ΓΓΙΦ και των ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων για την επίλυση των εμποδίων αυτών και τη δόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης, με στόχο την γεφύρωση διαφορών όπως παραδείγματος χάριν την αντιμετώπιση της σεξουαλικής εργασίας από το Κράτος, για την οποία το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα έχει εκπεφρασμένα εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις με τη ΓΓΙΦ.

Ζητάμε, συνεπώς, να θεσμοθετηθεί ο διάλογος μεταξύ της ΓΓΙΦ και των ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων μέσω της συμμετοχής ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων στη διαβούλευση για τη σύνταξη και εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (ΕΣΔΙΦ).

Τέλος, θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό να είναι σαφές πως οι δομές υποστήριξης που περιγράφονται στο νόμο και δρουν υπό την εποπτεία της ΓΓΙΦ, του ΚΕΘΙ ή των ΟΤΑ (Κεφάλαιο Τέταρτο του νόμου) θα είναι προσβάσιμες και διαθέσιμες σε όλο το φάσμα των τρανς προσώπων, ανεξάρτητα από το αν έχουν καταφέρει να προχωρήσουν σε διόρθωση του καταχωρισμένου τους φύλου, ειδικά με δεδομένο ότι η διαδικασία που προβλέπει ο Ν. 4491/2017 προβάλλει εμπόδια ή αποκλείει πολλές κοινωνικές ομάδες της τρανς κοινότητας.

Ως Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας είμαστε στη διάθεση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, του Υπουργείου Εσωτερικών και οποιουδήποτε άλλου φορέα για συζήτηση σχετικά με τις θέσεις που εκφράζονται στο παρόν κείμενο, αλλά και για θέματα που άπτονται της γενικότερης ατζέντας του Σωματείου μας.