First Greek National School Climate Survey

Ηλιοπούλου, Χ., Νικολακάκης, Ν., Διακουμάκου, Φ., Γραμμενίδης, Κ.
Έκδοση: Μάιος 2018. Διάβασε το πλήρες βιβλίο here.
Περιεχόμενα | Προηγούμενη Σελίδα | Επόμενη Σελίδα

3. Μεθοδολογία

α. Ερευνητική μέθοδος και δειγματοληψία

Η Έρευνα για το Σχολικό Κλίμα διενεργήθηκε πανελλαδικά μέσω ερωτηματολογίου το οποίο ήταν διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα της Colour Youth και συμπληρώθηκε διαδικτυακά από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο του 2017. Η ηλεκτρονική συλλογή των δεδομένων επιλέχθηκε με σκοπό το ερωτηματολόγιο να είναι προσβάσιμο σε ΛΟΑΤΚ άτομα εκτός των ορίων του Νομού Αττικής στον οποίο δραστηριοποιείται η οργάνωση. Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε κυρίως κλειστού τύπου ερωτήσεις· ωστόσο, σε κάποια σημεία τις κλειστές ερωτήσεις ακολουθούσε μια ανοιχτή ερώτηση που επέτρεπε στους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες να μοιραστούν ό,τι θεωρούσαν σημαντικό. Ο ερευνητικός σχεδιασμός της Έρευνας ήταν ποσοτικός και οι απαντήσεις στις ανοιχτές ερωτήσεις δεν κωδικοποιήθηκαν. Ωστόσο, αποσπάσματά τους περιλαμβάνονται σε διάφορα σημεία της παρούσας έκδοσης λόγω της ποιότητας και της σημασίας που έχουν για την κατανόηση του σχολικού κλίματος σε βάθος.

Στην Έρευνα συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες από 13 έως 20 ετών που είτε φοιτούσαν σε δημόσια ή ιδιωτικά γυμνάσια και λύκεια της Ελληνικής επικράτειας κατά την περίοδο της συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου, είτε είχαν αποφοιτήσει 1-2 χρόνια πριν τη συμπλήρωση και αυτοπροσδιορίζονται ως ΛΟΑΤΚ. Η ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν έγινε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS.

Η προώθηση της έρευνας έγινε κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Βασική πλατφόρμα προώθησης ήταν το Facebook, αλλά χρησιμοποιήθηκαν και οι λογαριασμοί της οργάνωσης στο Twitter και το Tumblr. Σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση της ομάδας στόχου έπαιξε η προώθηση της Έρευνας από ελληνόφωνους και ελληνόφωνες YouTubers που έχουν δηλώσει ή δηλώνουν ανοιχτά την υποστήριξή τους σε ΛΟΑΤΚ θέματα (όπως η Mikri Ollandeza, η Seniora Elis, ο DukeOGlue και άλλοι). Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκαν αφίσες τις οποίες κόλλησαν άτομα κοντινά της οργάνωσης σε πίνακες ανακοινώσεων των σχολείων τους κατόπιν άδειας των διευθυντών τους. Φυλλάδια με τα στοιχεία της έρευνας και το σύνδεσμο συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου μοιράστηκαν στις Παρελάσεις Υπερηφάνειας (Pride Parades) της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και της Κρήτης κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο 2017.

Οι απαντήσεις των μαθητών και μαθητριών ήταν ανώνυμες και εμπιστευτικές ενώ η συμμετοχή τους ήταν εθελοντική. Πριν την έναρξη του ερωτηματολογίου ενημερώθηκαν για τους σκοπούς και το περιεχόμενο της έρευνας, για την προοπτική δημοσίευσης των αποτελεσμάτων, όπως επίσης και για την πιθανότητα να νιώσουν δυσφορία ως αποτέλεσμα του περιεχομένου των ερωτήσεων. Έπειτα, προχωρούσαν στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου μόνο αν συναινούσαν στην αποδοχή των παραπάνω. Αν επέλεγαν ότι δε συναινούν, το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο τους μετέφερε κατ’ευθείαν σε μια σελίδα που τους ευχαριστούσε για το ενδιαφέρον και τους παρέπεμπε στην ιστοσελίδα της Colour Youth. Τα άτομα δεν ήταν υποχρεωμένα να απαντήσουν σε όλες τις ερωτήσεις και είχαν τη δυνατότητα να σταματήσουν το ερωτηματολόγιο ανά πάσα στιγμή. Ως εκ τούτου, η στατιστική επεξεργασία έγινε ανά ερώτηση με βάση τον αριθμό των απαντήσεων στην κάθε ερώτηση και όχι επί του συνολικού δείγματος. Ο αριθμός των απαντήσεων (Ν) που επεξεργάστηκαν αναφέρεται σε κάθε ερώτηση στην παρούσα έκδοση. Κατά την έξοδο από το ερωτηματολόγιο υπήρχε διαθέσιμη μια εκτενής λίστα με υπηρεσίες ψυχικής υγείας και γραμμές υποστήριξης για παιδιά και εφήβους.

Το ερωτηματολόγιο της έρευνας προέκυψε μετά από μετάφραση και προσαρμογή του αντίστοιχου εργαλείου της Αμερικανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Gay, Lesbian and Straight Educational Network (GLSEN) στα ελληνικά δεδομένα. Ερωτήσεις που αφορούσαν σε δομές, υπηρεσίες και πολιτικές του Αμερικανικού εκπαιδευτικού συστήματος όπως επίσης και σε φυλετικές ομάδες όπως οι Αφροαμερικάνοι, Λατινοαμερικάνοι και άτομα Ασιατικής καταγωγής της αμερικανικής κοινωνίας αφαιρέθηκαν εντελώς από το ελληνικό ερωτηματολόγιο ως μη αντιπροσωπευτικά της ελληνικής κοινωνίας.

Για την προσαρμογή του ερωτηματολογίου, η Colour Youth συνεργάστηκε με την επιστημονική ομάδα του Δρ. Παναγιώτη Κορδούτη, καθηγητή Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και τη Dr. Noreen Giga, ερευνητική συνεργάτη της GLSEN. H επικοινωνία της Colour Youth και της GLSEN για την διεξαγωγή της έρευνας είχε αρχίσει ήδη από το 2015 με την επίσκεψη και την πρακτική άσκηση του μέλους μας Κίμωνα Παναγιωτόπουλου στα γραφεία της οργάνωσης στη Νέα Υόρκη. Η προσαρμογή του εργαλείου υποστηρίχτηκε και από το Πολύχρωμο Σχολείο με εκτενείς συναντήσεις με τον υπεύθυνο της ομάδας Πέτρο Σαπουντζάκη και συνεχή ανατροφοδότηση και σχόλια για το περιεχόμενο.

Για την υλοποίηση της έρευνας, η επιστημονική ομάδα της Colour Youth εργάστηκε σε εθελοντική βάση.

β. Χαρακτηριστικά δείγματος

Από το σύνολο 3747 ανθρώπων που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο, το δείγμα αποτελούν 1963 άτομα τα οποία αυτοπροσδιορίζονται ως ΛΟAΤΚ (Σχήμα 1). Το 21,6% των ατόμων που απάντησαν αυτοπροσδιορίζονται ως κουήρ/πανσεξουαλικά και 21,6% αναφέρουν ότι διερευνούν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Άρα, το 43,2% των απαντήσεων αναφέρονται σε σεξουαλικό προσανατολισμό που δεν υπάγεται σε κάποια από τις “παραδοσιακές” μη ετεροφυλοφιλικές ταυτότητες.

Από το δείγμα της έρευνας 25 άτομα δήλωσαν ότι ακόμα διερευνούν το φύλο τους ενώ 11 αυτοπροσδιορίζονται εκτός του παραδοσιακού διπόλου ως non-binary (N=73). Στην ερώτηση αν ταυτίζονται με το φύλο που τους αποδόθηκε στη γέννηση, από το σύνολο των 61 ατόμων που απάντησαν, 23 άτομα αυτοπροσδιορίζονται ως τρανς και 38 δεν γνωρίζουν ακόμη αν ταυτίζονται με το φύλο που τους αποδόθηκε στη γέννησή τους.

Οι ηλικίες των συμμετεχόντων και των συμμετεχουσών (N=1866) κυμαίνονται από 13 έως 20 έτη με διάμεσο τα 16 έτη (Μ.Ο. 16,6 έτη, Τ.Α. 2,1), όπως φαίνεται στο Σχήμα 2.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία – 85% – οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες ενημερώθηκαν για την έρευνα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Στα σχήματα 3.1 και 3.2 φαίνεται η γεωγραφική κατανομή των περιοχών από όπου προέρχονται τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα.